توانمندسازی یک فرآیند اجتماعی چند بعدی است که به افراد کمک می کند بتوانند بر زندگی خود کنترل داشته باشند. اصطلاح «توانمندسازی زنان» به گامهایی اشاره میکند که در جهت بهبود موقعیت زنان در جامعه و کاهش همه اقسام تبعیضهای جنسیتی برداشته میشود. یکی از مهمترین این گامها ایجاد شرایطی است که در آن زنان قدرت تصمیمگیری و کنترل بر زندگی خود را داشته باشند. زنان زمانی میتوانند توانمند باشند که بتوانند بدون وجود مانع و محدودیت به فرصتهای موجود در حوزه تحصیلات، حرفه و سبک زندگی خود دسترسی داشتهباشند.
در ایران نیز با توجه به شرایط سخت زنان سرپرست خانوار در جامعه و مشکلاتی که خود و فرزندانشان با آن دست و پنجه نرم می کنند لزوم توانمند سازی زنان در ابعاد مختلف بیش از پیش آشکار شده است.
یکی از اقداماتی که در این راستا در ایران انجام شدهاست، طرحی است که در سال 95 برای حمایت از زنان سرپرست خانوار در برنامه ششم توسعه گنجانده شدهاست. طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار اهدافی مانند حمایت همهجانبه فردی، اجتماعی و اقتصادی از زنان سرپرست خانوار، همافزایی بین دستگاهها و یکپارچهسازی حمایتها در قالب یک فرآیند منسجم و کامل، جلب مشارکت حداکثری سازمانهای مردمنهاد، تسهیل فرآیند توانمندسازی، اشتغال، تولید و عرضه محصولات و ایجاد شرایط امنیت شغلی و پایداری وضعیت مطلوب زنان سرپرست خانوار را در دستورکار خود قرار داده است.
همچنین طبق ابلاغیه معاونت ریاست جمهوری در سال 98، معاونت رییس جمهور در امور زنان موظف شده است با همکاری سایر وزارت خانه های مرتبط، طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار را تهیه و برای اجرا به دستگاه های ذی ربط ابلاغ و بر اجرای آن نظارت کند. همچنین این معاونت موظف است شده است گزارش اقدامات اجرایی دستگاه های مسئول در این زمینه را هر شش ماه یک بار به هیئت وزیران ارائهکند.
با توجه به افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار از یک سو و عدم توانمندسازی و خروج آنان از چرخه نیازمندی از سوی دیگر، لزوم بازنگری در سیاستگذاریها و عملکرد مراجع متولی این امر احساس میشود.
این مشکلات در شرایط همهگیری کرونا چندین برابر شده و زنان سرپرست خانوار را به یکی از آسیبپذیرترین قشرها تبدیل کرده است. با توجه به موارد گفته شده، لزوم توانمندسازی زنان در همه سطوح بیش از پیش احساس می شود.